چکیده

پژوهش حاضر برای پاسخ به این پرسش اصلی شکل گرفت که: سازوکارهای تحقق مردم سالاری دینی در ایران چیست؟ فرضیه ارائه شده عبارت از اینکه: تحقق مردم سالاری دینی در ایران نیازمند سازوکارهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است که مشارکت و مشورت شهروندان را تسهیل نماید. در این نوشتار با بهرهگیری از چارچوب دموکراسی مشورتی سعی شده است زمینه و سازوکارهای مشارکت و مشورت هرچه بیشتر شهروندان در حوزههای مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی تبیین گردد. جایگاه مشارکت و مشورت در نظام اسلامی براساس قرآن کریم و سیره معصومین(ع) ظرفیت لازم را جهت ارائه سازوکارهای مشارکتی و مشورتی در نظام مردم سالاری دینی ایجاد مینماید. در حوزه اقتصاد: فعال نمودن بخش تعاون و شکل گیری و فعالیت بخش خصوصی در اقتصاد با هدف کاهش دخالت دولت و مشارکت سرمایه های مادی و فکری مردم پیشنهاد می گردد. در حوزه سیاست: شکل گیری احزاب قدرتمند و کارآمد نمودن احزاب، تداوم فرایند انتخابات و ایجاد زمینه های لازم برای مشارکت هرچه بیشتر نگرشها و تشکلهای مختلف پیشنهاد می گردد. در حوزه فرهنگ، توجّه به فرایند جامعه پذیری و انتقال ارزشها و هنجارهای مشارکتی و مشورتی به وسیله نهادهای جامعه پذیری چون: خانواده، همسالان، نظام آموزشی؛ مدارس، دانشگاهها حوزههای علمیه، وسایل ارتباط جمعی، احزاب، زمینه ساز نهادینه شدن مشارکت سخت افزاری و نرم افزاری شهروندان در امور اجتماعی و سیاسی است. به نظر می رسد به هر میزان که سازوکارهای مشارکتی و مشورتی بتوانند مردم را در عرصه های مختلف وارد نماید و مشارکت مادی و فکری مردم را فراهم نمایند مقدمات رضایت مندی شهروندان و تحقق و تداوم نظام مردم سالاری دینی فراهم می گردد و توافق عمومی و مصالح عمومی ایجاد می گردد.

دانش آموخته

• زهرا صالحی

استاد راهنما

• محمدتقی آل سید غفور

  عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام نماینده مردم شوشتر در دوره اول مجلس شورای اسلامی

استاد مشاور

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی