پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ و سقوط رژیم سلطنتی، بارقه امیدی در دل امت اسلامی ایران در جهت تحقق مردم سالاری دینی ایجاد کرده است و با ایجاد نهادهای انقلابی از جمله مجلس شورای اسلامی که نماد بارز حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش است، بر روند دموکراسی و ایجاد نهادهای مدنی صحه گذاشته است. در واقع دموکراسی، بعد از چندین سال حاکمیت استبداد در ایران، تولدی دوباره یافت. فلذا ما را بر آن داشت ابتدا جایگاه و نقش مجلس در نظامهای مهم دنیا (تبار شناسی مجلس) پرداخته و با آشنایی به مجالس کشور های دموکراتیک جهان و بررسی نقاط قوت و ضعف و ذکر کار ویژههای آن؛ بتوانیم با نگاه به بیرون، بهتر بتوانیم کارویژه مجلس شورای اسلامی را در درون مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد، و اینکه تا چه حد توانسته است به رسالت خویش دست یازد. به همین سبب برای رسیدن به این مهم، نگاهی اجمالی و تئوریک به بررسی چگونگی شکل گیری مجلس شورای ملی و کار ویژههای آن به عنوان پیش زمینه و در ادامه به نقش و عملکرد مجلس شورای اسلامی پرداخته شود. مجلس شورای اسلامی دارای کارویژه های متعددی است. سعی نگارنده به بررسی کارویژه های مهم و اساسی با تأکید بر نقش مجلس شورای اسلامی در جهت تحدید قدرت و تحقق مردم سالاری دینی و تصویب قوانین براساس موازین اسلامی که متأثر از قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (ع) می باشد. رساله حاضر بر آن است به این پرسش پاسخ دهد که آیا مجلس شورای اسلامی در راستای تحدید قدرت و تحقق مردم سالاری دینی موفق بوده است؟ در اینجا با بهرهگیری از تئوری کارکرد گرایی - ساختاری تالکوت پارسونز به بررسی کار ویژههای مجلس شورای اسلامی در زمینه مسایل سیاسی در دو دهه اخیر انقلاب اسلامی (۱۳۸۲-۱۳۵۹) پرداخته و مشخص گردید که مجلس شورای اسلامی در کار ویژههای خود در موارد قانون گذاری، نظارت و تحدید قدرت تا حدی موفق بوده است.
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران
عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام نماینده مردم شوشتر در دوره اول مجلس شورای اسلامی