طرح تحقیق در ايران و سرزمين هاى اسلامى ديگر از دير زمان تشكل هاى فرهنگى، سياسى و اجتماعى و نهادهاى مدنى شبيه به حزب وجود داشته. اما حزب به مفهوم كنونى كاملاً جديد بوده و متأثر از فلسفه سياسى نوين و نظام های سياسى غربى است كه بعنوان يكى از تجربيات عقلانى بشر داراى اهميت زيادى مى باشد و در بيشتر نظام هاى سياسى خصوصا رژيم هاى دمكراتيك داراى نقش و تأثير اساسى در تصميم سازي ها و مديريت جامعه و به صحنه آوردن مردم دارد تا جایى كه وجود احزاب پيش شرط اوليه دموكراسى نمايندگى دانسته شده است. بنابراين تحزّب بعنوان يك پديده جديد كه در قرون اخير مطرح شده و تجربه جوامع غربى بوده براى كشورهاى در حال توسعه از جمله جوامع اسلامى داراى جذبه و اهميتى خاص مى باشد و در اين راستا، يكى از مباحث مهم فراگير كشور ما نيز بحث احزاب بوده و مورد توجه و علاقه انديشمندان و صاحب نظران قرار گرفته و هر كس از زوايه و بعد خاصى مسأله حزب و تحزّب را مطرح و بررسى نموده است. خاصه پس از انتخابات رياست جمهورى اسلامى ايران در دوم خرداد 1376 و رواج بحث جامعه مدنى، توسعه سياسى، مشاركت سياسى و...در تبليغات انتخاباتى آقاى خاتمى و رواج مباحثى از اين قبيل پس از پيروزى ايشان در انتخابات زمينه را براى بحث جدى تر در اين موارد ايجاد كرد. از آنجا كه مشخصه بارز توسعه سياسى (كه يكى از الزامات جامعه مدنى مىباشد) توجيه و فعال شدن احزاب مى باشد لذا كليه كسانى كه در فكر توسعه سياسى در اين جوامع هستند نمى توانند نسبت به اين پديده (تحزّب) بى تفاوت باشند. با توجه به مبانى نظرى و اعتقادى كه در جوامع اسلامى وجود دارد و اجازه نمىدهد كه از هر نهاد و سازمان و... جهت اداره جامعه استفاده نمايد ضرورى بنظرى مىرسد كه بررسى شود آيا مبانى فكر دينى با اين پديده جديد سياسى و اجتماعى يعنى تحزّب سازگارى دارد يا خير؟ بعبارت ديگر آيا پيوند و ارتباطى بين مبانى فكر دينى و پديده تحزّب مىتوان يافت يا خير؟ لذا در اين تحقيق بدنبال آن هستيم كه نسبت پديده حزب را با مبانى فكر شيعه و مشروعيت آن را در زندگى سياسى شيعيان با توجه به ديدگاه حضرت امام(ره) مورد بررسى و ارزيابى علمى قرار دهيم.
امام جمعه کیش - معاون سابق پژوهشی جامعه المصطفی العالمیه
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران
عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام نماینده مردم شوشتر در دوره اول مجلس شورای اسلامی