توسعه در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با هدف تعالی و پیشرفت و بهروزی جامعه و حکومت، از آرمانها و مطلوبهای هر ملت و دولت است و روشن است که تبیین این مفاهیم متناسب با فرهنگ هر جامعه و ملت از مقدمات ضروری حرکت و اقدام در این راه است. آنچه در این مقال بدان پرداخته شده، تبیین مفهوم توسعه سیاسی و شاخصهای آن در قبال تئوری بحران که از سوی اندیشمندانی همچون آلموند، کلمن و لوسین پای، ... مطرح گردیده و سپس سنجش محتوایی این شاخص ها در چهارچوب فرهنگ سیاسی اسلام و بطور مشخص بر اساس دیدگاههای امام علی (ع) است. بدین منظور شاخصهای هویت، یکپارچگی و مشارکت در جهت تکوین ملت مورد بحث و بررسی قرار گرفته و محورها و عوامل شکلگیری هر یک از این شاخصها، ابتدا از دیدگاه نظریه پردازان بحران مطرح گردیده و آنگاه دیدگاه های امام علی(ع) در باب مبنا و محور و عوامل شکلگیری هر یک از این شاخصها و وجوه تمایز دیدگاه امام علی(ع) ارائه و تبیین شده است. همچنین شاخصهای مشروعیت، نفوذ و توزیع بطور جداگانه، با هدف تبیین بحث دولت سازی، ابتدا از دیدگاه اندیشمندان سیاسی مطرح گردیده و در پی هر بحث، دیدگاه های امام علی(ع) بر سیاق مباحث پیشین، در باب مبانی نظری و معیارها و راههای اجرایی متناسب با هر یک از این شاخصها، همراه با وجود تمایز، تبیین گردیده است.
عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام نماینده مردم شوشتر در دوره اول مجلس شورای اسلامی
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران