چکیده

دیدگاه رهبران و نخبگان سیاسی مؤثر در نظام جمهوری اسلامی ایران در خصوص تحزب به قدری اهمیت دارد که اینجانب را بر آن داشت تا جایگاه تحزب و فعالیت احزاب را که شامل مفهوم، شاخص ها، مبانی و قلمرو تحزب است، در اندیشه آنان بررسی نمایم تا حدود و ثغور فعالیت احزاب در نظام جمهوری اسلامی روشن گردد. در یک تقسیم بندی ها که از جریان-های سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است، گروه های سیاسی موجود به سنت گرایان، تجددگرایان و نوگرایان دینی تقسیم می شود. رهبران و نخبگان سیاسی مؤثر در نظام جمهوری اسلامی.ایران، از جمله بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی;، شهید آیت الله دکتر بهشتی;، شهید آیت الله مرتضی مطهری; و مقام معظم رهبری (مد ظله-العالی) به عنوان شاخص ترین افرد گروه نوگرایان دینی به شمار می روند که در این نوشتار، دیدگاه آنان با استفاده از سخنان و تألیفات شان در خصوص موضوع تحزب جمع آوری و تحلیل و تفسیر شده است. البته قبل از ورود به بحث اصلی، به عنوان مقدمه، با تعریف تحزب، پیشینه و علل پیدایش آن در غرب بررسی شده و سپس موضوع اصلی؛ یعنی حزب در اسلام و تحزب در اندیشه نوگرایان دینی تبیین شده است. این تحلیل و تبیین با استناد به شواهدی از سخنرانی ها و نوشته های این طیف صورت گرفته است. لذا مفهوم، مؤلفه ها و اهداف تحزب در اندیشه نوگرایان دینی توضیح داده شده است و با تشریح مبانی و قلمرو تحزب که در اندیشه آنان مورد تأیید قرار گرفته است، در نهایت به این مطلب رسیده ایم که: «در اندیشه نوگرایان دینی برای حفظ نظام اسلامی و کارآمد ساختن آن، وجود تحزب نه تنها مانع نیست، بلکه اگر طبق الگوی تعریف شده از سوی این گروه، تشکیل و هدایت شود، مؤثر و مفید خواهد بود.»

دانش آموخته

• علی زارع آلانق

استاد راهنما

• منصور میراحمدی چناروئیه

  استاد تمام گروه علوم و اندیشه سیاسی و معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی ، رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی

استاد مشاور

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی