آرمانشهر یا مدینهی فاضله ازجمله مفاهیمی است که سالها ذهن معتقدان به ادیان الهی و سایر اندیشمندان را به خود مشغول کرده و نقش زیادی دردادن امید و دلگرمی به پیروان این ادیان داشته است.از جمله این ادیان الهی، می توان به دو نگرش یهود و شیعه اشاره کرد، که مسئلهی آخرالزمان وحکومت موعود از جمله مباحث تاثیر گذار در روند فعالیت های این دو دین در طول دوره های متعدد بوده است. در این پژوهش ضمن آشنایی کلی با مفهوم و تاریخچه آرمانشهر یا یوتوپیا به نوع نگاه این دو مکتب به موضوع آرمانشهر، به بررسی متون و کتب مقدس آنها در این باره پرداخته و مبانی نظری، ساختار قدرت و کارویژه های چنین حکومتی را از منظر یهود و شیعه مورد تحلیل قرار می دهیم عواملی چون نگاه هر یک از این دو مکتب به مباحث انسان شناسی، غایت حکومت، نوع نگاه به سیاست و مبنای مشروعیت از جمله اصول و مبانی نظری است که در ادامه آن نوع ساختار و شیوه توزیع قدرت و کارویژه های حاصل از اقدامات دولت را مورد توجه قرار داده و در آخر با توجه به الگوی تحلیل مقایسه ای، موارد تفاوت وتشابه دو آرمانشهر را، در مواردی چون نحوه قانونگذاری و اجرای عدالت شخص حاکم، ویژگیهای مردم و کارگزاران این حکومت، شیوهی حکومت داری، وضعیت معیشتی و نوع نگاه به مبانی نظری را بررسی میکنیم. آنچه که در این باره قابل اهمیت است تفاوت نوع نگاه یهود با شیعه نسبت به برتری یا برابری مردم در این حکومت ها است، عاملی که باعث طرد یهودیان وخودخواهی آنها در تمام ادوار گردیده ونوعی برتری طلبی را به دنبال داشته است و از طرف دیگرزمینهای است که بتوان به واسطه آن، همراه با عوامل دیگر اندیشه آرمانی شیعه را در مقام مقایسه برتر از آرمانشهر یهود دانست.
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب