چکیده

سازمان پدیده دنیای مدرن و سازمان‌وارگی یا سازمان‌گرایی آفت افراط در ساخت سازمانی یا حاکم کردن مولفه‌های سازمان همچون رسمیت، سلسله‌مراتب و تمرکز بالا است که از آن به غلبه بروکراسی در ساختار یاد می‌شود. نهاد دینی-تربیتی حوزه‌های علمیه از آغاز سده گذشته و با آغاز همه‌گیری نظام‌های سازمانی در ایران و جهان به سمت ساخت‌های ابتدایی سازمان رفت. اما با آغاز انقلاب اسلامی و به جهت شرایطی همچون ارتباط با مجموعه دولت‌ها و دانشگاه‌ها که مبتنی بر ساخت سازمانی بودند، به سمت سازمانیزه شدن حرکت کرد. در این بین، مسئله رشد تصاعدی جمعیت طلاب بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مزید بر علت شد و به رشد سازمان‌های حوزوی سرعت بخشید. سازمان با همه مزایایش، می‌تواند معایب و پیامدهای جدی نیز برای مدیران به همراه داشته باشد؛ بالخصوص در نهادی همچون نهاد آموزش حوزه‌های علمیه که همواره مبتنی بر روابط استاد و شاگردی بنا گشته و اساتید در آن از نقش قابل توجهی در فرآیندهای مختلف آموزش برخوردار بودند، حرکت سازمانی می‌تواند ضمن تضعیف انگیزه و استعدادسوزی در طلاب و کاهش مشارکت‌جویی و ضعف در ارتباطات با اساتید، پیامدهای جدی نیز برای مجموعه مدیریت حوزه ایجاد نماید. در پژوهش پیش‌رو ضمن انجام مصاحبه با اساتید آشنا با نظام‌های سازمانی و سازمان مدیریت آموزش حوزه، با استفاده از روش تحلیل مضمون به استخراج مضامین پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر در باب آثار مثبت و چالش‌های منفی سازمان‌گرایی برای نظام آموزش حوزه پرداخته شد.

دانش آموخته

• نوید آذری آبکناری

استاد راهنما

• سید محمد حسین هاشمیان

  دانشیار و مدیر گروه مدیریت راهبردی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• سیدعلی میرمطلبی