چکیده

چهار قرن از هجرت میگذشت و نخستین قرن غیبت سپری میشد. مکتب تشیع طی آن قرون نه تنها مجالی در خور برای بروز نیافته بود، بلکه پیوسته از سوی مدعیان حاکم سعی می شد از نفوذ علمی مشعل داران آن جلوگیری شود، اما در قرن مزبور، تضعیف اقتدار خلفای عباسی و ظهور دولت مقتدر شیعی آل بویه موجب گردید آزادی نسبی محیط علمی و اجتماعی بغداد را فرا گیرد. مفید، فقیه و متکلم توانای شیعی، که خود عرب بود و در بغداد میزیست، در این فضای متلاطم و پرجنجال فکری با استواری تمام قد برافراشت و در جایگاه نشر فرهنگ و دفاع از تفکر شیعی قرار گرفت. در آن عصری که شیعه به تازگی دستش از امام معصوم کوتاه شده بود، چه کسی باید نقش جانشین او را به عهده می گرفت، و چه کسی لیاقت داشت که بار هدایت جامعه شیعی را بدوش کشد. اینجاست که شیخ مفید با صلابت تمام به ارائه نظریه خود از کتاب و سنت استباط کرده میپردازد و فقهای جامع الشرایط را جانشین امام در مرجعیت دینی می داند و در زمینه رهبری سیاسی نیز، فقهایی که از توانایی لازم و کافی برخوردار هستند، مأذون و منصوب از طرف امام عصر میداند.

دانش آموخته

• مرتضي ابراهیمی

استاد راهنما

• سید صادق حقیقت

  استاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه مفید

استاد مشاور

• محمدجواد ارسطا

  استاد حوزه و دانشگاه ، دانشیار گروه حقوق بین الملل و عمومی دانشگاه تهران