چکیده

چکیده آیات و روایات بسیاری بر لزوم اقدام گنهکار در جهت رفع عقوبت و آثار شوم گناهان تأکید دارد و از آنان می‌خواهد تا خود، نسبت به اصلاح و جبران خطای خویش گام بردارند و این اقدامات را در طول حیات خویش استمرار ببخشند. وجود برخی از گناهان به دلیل شدت نافرمانی حق تعالی در آنها، مانع اساسی بر سر راه مغفرت سایر گناهان و تأثیر اسباب مغفرت می‌باشند. آیات و روایات مختلفی بر لزوم محو و نابود سازی آنها تأکید دارد و از گنهکاران می خواهد تا قبل از هرگونه اقدام دیگری آنها را شناسائی و نسبت به رفع آنها اقدام نمایند، تا زمینه تأثیر اسباب مغفرت فراهم گردد. پس از رفع این موانع، گنهکاران می توانند با به کارگیری اسباب مختلف مغفرت، چه اسباب متناسب با گناه انجام شده و چه غیر متناسب با آن، نسبت به بخشش گناهان مختلفی که انجام داده‌اند، اقدام نمایند. اسباب مختلف مغفرت، که در آیات و روایات ذکر شده‌اند، با هم یکسان نیستند و تأثیرات متفاوتی در بخشش گناهان دارند؛ بطوریکه از اسباب قوی مغفرت می‌توان انتظار نابود سازی حجم وسیعی از گناهان را داشت و سایر اسباب، چنین اثری را نخواهند داشت. آیات و روایاتی که به تأثیر زیاد برخی اعمال صالح در محو گناهان اشاره نموده و همچنین ثواب بسیار زیادی که برای برخی از اعمال صالح در مقایسه با دیگر اعمال صالح ذکر گردیده است، نشان دهنده ارزش و جایگاه عالی اینگونه اعمال در نزد حق‌تعالی و تأثیر زیاد اینگونه اعمال در بخشش گناهان می باشد که بر گنهکاران لازم است تا با شناخت و عمل نمودن به آنها، به تناسب گناه خود، زمینۀ مغفرت و نجات خویش را فراهم نمایند. گناهانی که عقوبت دنیوی، برزخی، و اخروی را به همراه دارند، امکان بخشش آنها نیز در هر یک از این عوالم وجود دارد، ولی ظرف ایجاد اسباب مغفرت، منحصراً عالم دنیا می‌باشد و گنهکاران می‌بایست در این ظرف و قبل از اینکه فرصت از دست برود، نسبت به بخشیده شدن گناهان خویش اقدام نمایند. در غیر این صورت عذابی را که پروردگار برای آن عالم مشخص نموده است، به وقوع خواهد پیوست كل یدواژه‏ ها: مغفرت، غفران، عفو، صفح، کفاره، ذنب.

دانش آموخته

• محمد حسین انصاری چشمه

استاد راهنما

• سید غلامرضا موسوی

  عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• حسن معلمی

  استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام