چکیده

نقش مردم در نظام‌های سیاسی مختلف،متفاوت است هر نظام سیاسی، متناسب با ماهیت و اهداف خود،نگرش ویژه‌ای نسبت به مردم دارد که‌ بررسی همهء آنها نیازمند فرصت بیشتری است؛اما برای تعیین جایگاه مردم‌ در نظام دینی ضروری است به دو نمونه از نظام‌های قدیم و جدید که‌ هر کدام منعکس کنندهء شرایط و مقتضیات زمان خود هستند اشاره کنیم. نقش مشورتی مردم تأسیس و تشکیل نظام سیاسی با همکاری و رضایت مردم باعث تحکیم‌ و تقویت مناسبات جامعه و حکومت می‌گردد و روابط آنان را براساس‌ تعامل دوستانه و همکاری‌های نزدیک پایه‌گذاری می‌نماید. بنابراین انتقاد نقش مهم در تأمین امنیت،اصلاح امور و تحکیم مناسبات‌ دولت و مردم دارد و نهادینه شدن آن در مناسبات اجتماعی و سیاسی مانع از ظهور ناهنجاری‌های سیاسی،اقتصادی و فرهنگی خواهند گردید. »۶۲ نتیجه گیری مشروعیت و حقانیت حکومت،در نظام دینی هرچند که ریشه در ارادهء الهی دارد و حکومت به‌طور ذاتی از خداوند ناشی می‌گردد؛اما این امر به‌ معنی سلب مسئولیت از حکومت کنندگان و عدم پاسخگویی آنان در برابر مردم نیست،بلکه حکومت در نظام اسلامی،بر پایه تعامل دو سویه و همکاری‌های متقابل قرار دارد و حاکمان مسئولیت دارند که برای رفع‌ نیازهای مردم و تقویت جوامع دینی تلاش نموده و در برابر مردم پاسخگو باشند. نقش مردم نیز در این فرایند برجسته است و این مهم از تشکیل حکومت‌ آغاز گردیده و با همکاری و نظارت بر اعمال حکومت تداوم می‌یابد.

دانش آموخته

• محمد جواد صالحی