دوره قاجــار به دلیل تعــارض دو حوزه مهم اجتماعی یعنی ســاختار و گفتمان بومی با ســاختار و گفتمــان تقلیدی و غیربومی در عرصه اجتماعی ، سیاســی و فرهنگی دارای اهمیت واکاوی و آسیب شناســی می باشد. چه این که این فضا فراهم آورنده فرصتی برای سیاســیون دگراندیش بود تا در ســایه آن نه تنها اندیشــه های عرفی جامعه بلکه ادبیات و گفتمــان خــواص را نیز تحت تغییر و تبدل قرار دهند. در ایــن بین اماکن مذهبی به دلیل قداســت و مسئولیت های نظری و عملی ، نقش مهمی در اطلاع رسانی و آگاه ساختن آحاد جامعه از تهدیدها و فرصت های اجتماعی و سیاســی پیش آمده داشــته اند و در این دوره طبقات مختلف جامعه را نســبت به وظایف و مســئولیت های اجتماعی و سیاسی هوشیار نمودند. اماکن مذهبی با ایجاد اتحاد و انســجام ملی ، ســازماندهی نهضت ها و جریان ها، توجــه دادن به موضوعات ملی و فراملــی ، ایجاد گفتمان تعامل و همگرایی ، هدایتگری و ســنجش مشروعیت و مقبولیت سیاست ها و سیاســیون ، با رویکرد مقاومت و پایداری در مقابل هه مج و ترفندهای سایسـیون باگینه و باگینگان سایسـی به ماقبله برخاسـتدن. این تحقیق با شناســایی کارکرد سیاسی و اجتماعی اماکن مذهبی دوره قاجار علاوه بر کشف کارکردهــای گوناگون اماکن مذهبــی در ادوار مختلف تاریخــی ، می تواند الگویی برای کارکردشناسی و آسیب شناسی اماکن مذهبی در عصر حاضر به عنوان عصر طلایی تاریخ تشــیع تلقی شــود. کارکردی که در آن صیانت از هویت و بنیان های مذهبی و ملی نقش مهمی در تقویت گفتمان مقاومت و پایداری ملی در مواجهه با هجمه های فکری و سیاسی بیگانگان از نخستین و مهم ترین مولفه های آن خواهد بود
عضو هیات علمی گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم (ع)