چکیده

یکی از مسائلی که در زمره بحث از معاد مورد توجه جدی اندیشمندان اسلامی قراردارد مساله چگونگی کیفر و جزای الهی است کیفر پاره ای از گناهان در اسلام خلود و جاودانگی در دوزخ است، امااین که در نار خلود مستلزم عذاب دائم است و یااین که خلود با انقطاع عذاب نیز می تواند همراه باشد، مساله ای است که آراء مختلفی درباره آن اظهار شده است. ابن عربی برخلاف متشرعان و عامه ی اهل دیانت معتقد است که عذاب دوزخیان ابدی نیست واجل مسمی و مدت معین دارد و پس از سپری شدن این مدت دوزخیان از نعیمی که متفاوت با نعیم بهشتیان است بهره مند می شوند، بدین صورت که طبیعت ناریه پیدا می کنند دیگر احساس رنج وعذاب نمی کنند. روش نگارنده در این پژوهش به صورت مطالعات کتابخانه ای بوده وبه شیوه توصیفی – تحلیلی، اطلاعات و داده جمع آوری شده است در این مجموعه به این نکته پرداخته می شود که عذاب خلود کنندگان در جهنم قطع می گردد. و عذاب از آن ها برداشته می شود. باتوجه به نظر ابن عربی که معتقد است عذاب از مخلدین در نارمنقطع می گردد اما علامه نظر مخالف دارد و بر این اعتقاد است که عذاب برای آنها دائمی است و فصل و جدایی از عذاب برای آنها نیست. این مقاله با مشارکت مائده حیدرنژاد و عبدالرحمن باقرزاده لداری نوشته شده و در چهارمین کنفرانس بین المللی علوم انسانی و آموزش و پرورش، تهران، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار -موسسه آموزش عالی مهر اروند، ارائه شده است.

دانش آموخته

• عباس بخشنده بالی