در مورد ادیان چین (قبل از ورود بودایی) از مهمترین دینهای آنها، آیین تائو است که تلقی آنها از زندگی پس از مرگ بسیار شبیه مصر باستان و امم آفریقایی و ژاپنیان بوده است،حتی تا آنجا که نه تنها به وجود ارواح اموات و تأثیر آنها قائل بودند،بلکه همانند مصریان،در مواقعی،صدها نفر زنده را با متوفی به خاک میسپردند تا در عالم ارواح به خدمت شخص مرده بپردازند و این عادت وحشیانه تا عهد سلسلهء چو، در چین مرسوم بوده، ولی کمکم مورد مذمت واقع شده و تدریجا بهجای دفن انسان زنده، به دفن حیوانات قربانی و سپس به دفن نقش یا تصاویری از انسانهای دیگر با مرده، بسنده میکردند. در فرصتی دیگر، علاوه بر بحث از ادلهء موافقین و مخالفین تناسخ و نقد و بررسی شواهد تجربیای که مدافعان تناسخ ارائه کردهاند، به تفاوت دقیقی که بین دو نظریهء تناسخ و حشر جسمانی هست، اشاره خواهیم کرد و نشان خواهیم داد که چرا ملا صدرا مسألهء تناسخ را مسألهای که قدمها در آن میلغزند و فهمها در آن گمراه میشوند، معرفی کرده که معتقد است پای بسیاری از سالکان طریق عقل ممکن است، در اینجا بلغزد و خواهیم دید که *بحث تاریخی نشان خواهد داد که تناسخ نوعی کج فهمی در اعتقادات اصیل دینی بوده، و جالب است که ملاصدرا در مورد آن دسته از حکمای برجستهء یونانی همچون فیثاغورث و انباذ قلس که به آنها نسبت داده شده که قائل به تناسخ بودهاند،اظهار میدارد این، نوعی کجفهمی در اندیشههای آنها راجع به زندگی پس از مرگ است.
استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام مدیر گروه خانواده دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام