اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
نسبت نفس و مزاج در فلسفه اسلامی و فلسفه ذهن
1397,علمی پژوهشی
چکیده
نفس و مباحث مربوط به آن از مهم‌ترین مباحث فلسفه و البته ارزشمندترین آنها به‌شمار می‌رود. ازاین‌رو بررسی نفس و یافتن نسبت آن با مزاج بسیار مهم و پر اهمیت است. به‌علاوه اینکه امروزه با ظهور فلسفه ذهن، مباحث نفس و بدن اهمیتی دو چندان پیدا کرده است. به‌لحاظ تبارشناسی بحث، بنیان باور به مزاج را می‌توان بر اساس طبیعیات قدیم و تفکر مشاء بررسی کرده و آن را در سنت فلسفی اسلامی پیگیری نمود. البته دوگانگی نفس و مزاج در چنین سنتی با ادله فراوانی قابل اثبات است. بر این اساس عموم فیلسوفان مسلمان، نفس و مزاج را دو امر جدا از هم تلقی می‌کنند. این در حالی است که بحث مزاج با وجود فیزیکی بودن ماهیتش، در فلسفه ذهن که خود رویکرد فیزیکالیستی دارد مورد بحث قرار نگرفته است. البته شاید این عدم توجه به‌خاطر تفاوت ماهیت طب قدیم و طب جدید باشد که موضوع به حاشیه رانده شده است؛ به‌گونه‌ای‌که در فیزیک جدید خبری از آن نیست. ازاین‌رو نفس‌شناسی آنها متفاوت شده و بحث مزاج پوشیده مانده است.