چکیده

با وجود پژوهش‌هایی که نسبت امنیت و آزادی را بررسی کرده‎ اند، هنوز ارتباط این دو، به‎ ویژه در چارچوب دین، به ‎خوبی تبیین نشده است. علامه طباطباییŠ از آن‎گونه اندیشمندانی است که در آثار خود، از‌جمله کتاب المیزان، به دو مقوله امنیت سیاسی و آزادی اشاره کرده است. پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود این است که علامه طباطباییŠ چه نسبتی را میان امنیت سیاسی و آزادی ترسیم می‌کند. در پاسخ به این پرسش، بیان می‌گردد که علامه طباطباییŠ قایل به برقراری نسبتی تعاملی میان امنیت سیاسی متعالی و آزادی متعالی در اجتماع تعاونی است، به‌گونه‌ای که شهروندان آن اجتماع، افزون‌بر برخورداری از امنیت سیاسی، آزادی نیز دارند. برای اثبات این مدعا، با روش تحلیل محتوا، آثار علامه طباطباییŠ، به‌‌ویژه کتاب تفسیری المیزان، فهم و تجزیه‌و‌تحلیل شده است. در این مقاله، کوشیده ایم تا نشان دهیم در اندیشه علامه طباطبایی برقراری نسبت تعاملی میان امنیت سیاسی و آزادی در پرتو قوانین دینی اجتماع تعاونی‎ ای را پدید خواهد آورد که در آن، انسان به کمال مطلوب خود خواهد رسید. یکی ‎از مهم‌ترین یافته‌های این تحقیق این است که کمال انسانی و تحقق جامعه‌ای مطلوب در گرو تنظیم رابطه‌‌ امنیت سیاسی و آزادی، به ‎ویژه در چارچوب دین، است.

استاد

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی