اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
معیار اخلاقی تولید در نظام اقتصادی اسلام
1398,علمی پژوهشی
چکیده
در نظام سرمایه‌داری تولیدکننده بر مبنای اخلاقی سودگرایی(Utilitarianism)، حداکثرکردن سود را ملاک کار خود قرار می‌دهد؛ اما در نظام اقتصادی اسلامی و بر اساس مبانی هستی‌شناختی و اخلاقی خاص خود، نیاز(Need) به عنوان مهم‌ترین معیار اخلاقی برای فعالیت تولیدی تلقی شده است. بحث از مقوله نیاز به عنوان ملاک ارزشی، از دو جهت اساسی حائز اهمیت است، یکی از حیث مسئولیت اخلاقی تولیدکننده در قبال خود و خانواده که درآمدی کسب کند تا نیازهای شخصی و خانواده‌اش به امکانات زندگی را رفع نماید و دوم از حیث مسئولیت اخلاق اجتماعی که تولیدکننده نسبت به همنوعان و جامعه به عنوان تقاضاکننده و مصرف‌کننده محصولات دارد. بر این اساس ساختار بحث در دو جهت فوق سامان یافت. از نظر این مقاله مهم‌ترین ویژگی‌های ارزشی نیاز در نظام اقتصادی اسلام، تأکید بر واقعیبودن نیاز و تأکید بر رفع نیازهای کلان جامعه از قبیل امنیت، عدالت و توسعه اقتصادی است که تولیدکننده در انتخاب نوع و جهت‌گیری تولید کالا و خدمات، اخلاقاً باید خود را ملتزم به رعایت آنها ببیند.