چکیده

افراد و مکاتب مختلف همواره دربارۀ مرگ به‌منزلۀ راز دیرپای بشر تأمل و جامعه‌شناسان از منظرهای مختلفی دربارۀ مرگ و حواشی آن کنکاش کرده‌اند. حوزۀ جامعه‌شناسی مرگ، سرشار از قلمروهای نامفتوح نظری است که بصیرت‌های جالب‌توجهی از جامعه را نصیب پژوهشگران می‌کند. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که افراد در تجربۀ زیسته‌شان چه مکانیزم‌هایی را برای یادآوری و غفلت از مرگ به کار می‌گیرند. به این منظور با رویکردی کیفی، مصاحبه‌های پدیدارشناسانه‌ای با ۲۳ نفر از افرادی که در رویارویی با مرگ، تجربۀ زیستۀ مهم و جالب‌توجهی داشتند (نمونه‌های حدی) صورت پذیرفت و با تحلیل تماتیک متن مصاحبه‌ها، مکانیزم‌های یادآوری مرگ در هشت مضمون اصلی رویارویی با مرگ دیگران، پرسش‌های ذهنی یادآور مرگ، تجربیات نزدیک به مرگ، ساختارهای اجتماعی یادآور مرگ، یاد مرگ در روابط بین فردی، مصرف فرهنگی یادآور مرگ، مناسک دینی یادآور مرگ و یادآوری مرگ با هدف فرار از وضع موجود و مکانیزم‌های غفلت از مرگ در پنج مضمون اصلی غفلت از مرگ، غفلت‌های حاصل از زندگی روزمره، نگرش‌های کژکارکردی به مرگ، پرهیز از مراسم مرگ و پرهیز از مکالمات یادآور مرگ استخراج شد. در انتها با کاربست یافته‌ها بر وضعیت پاندمی کرونا ملاحظاتی برای رشد مرگ‌آگاهی در جامعۀ ایرانی مطرح شده است.

فایل مقاله :

• مطالعه-کیفی-مکانیزم-های-یادآوری-و-غفلت-از-مرگ.pdf

استاد

• حمید پارسانیا

  استاد حوزه و دانشگاه / عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی

• عبدالحسین کلانتری

  عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران