چکیده

تعارض و اختلاف در میان انسان‌ها واقعیتی غیر قابل انکار است. گاه تنش‌های برآمده از این اختلافات می‌تواند پی‌آمدهای زیان‌باری به همراه آورد که اگر درست مدیریت نشوند جامعه را با بحران مواجه خواهند کرد. امروزه اندیش‌مندان علم مدیریت، با اهمیت دادن به این مسأله، به چگونگی مدیریت تعارض‌ها می پردازند اما پیش از این، پیامبر اکرم(ص)نشان دادند که می‌توان با کاربست تکنیک‌هایی به مدیریت تعارض در جامعه همت گماشت. پیش‌گیری، بخشی از این مدیریت است، جایگاه پیش‌گیری و تکنیک‌های استفاده شده توسط پیامبر اکرم(ص) در بخش پیش‌گیری از بروز اختلاف و تنش در مدینه‌النبی سؤال اصلی این مقاله است. مطالعات اولیه حاکی از پیش‌گیری از بروز اختلاف مهم‌تر از حل اختلاف پس از بروز آن، در سیره پیامبر اکرم(ص) است و رسول خدا(ص) با هوشیاری، دوراندیشی و بکارگیری ایجاد وحدت، وضع قانون و ... مانع از بروز اختلافات می‌شد. توصیف و تحلیل حوادث مدینه‌النبی، راهی برای ارائه پاسخ به سؤال پیش‌گفته است. هدف، برجسته‌سازی و بکارگیری روش‌های رسول‌الله(ص) برای جامعه امروزین است. لزوم تأسیس نهادهای مورد نیاز حکم‌رانی، فراهم آوردن سازوکارهای کنترل کننده تنش برای زمان بروز تنش، پاسخ‌گو بودن، خوش خلقی، سعه‌صدر و ... در پیش‌گیری از بروز تعارض، از یافته‌های این پژوهش است.

استاد

• حسین قاضی خانی

  استادیار پژوهشکده تاریخ و سیره اهل البیت (ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی