چکیده

درباره فقه و نسبت آن با تمدن، دیدگاه های مختلفی وجود دارد. برخی هیچ نسبتی میان این دو برقرار نمی بینند. گروه دیگری نسبتی حداقلی میان فقه و تمدن قائلند; و گروهی نیز فقه را شرط اساسی تمدن سازی قلمداد می کنند. سنجش نسبت فقه و تمدن با دو نگاه، قابل بحث و بررسی است. در یک نگاه، فقه موجود مورد مطالعه قرارگرفته، نسبت آن با تمدن سنجیده می شود; اما در نگاه دیگر، فقه مطلوب مطمح نظر است و با نگاه به آن، نسبت فقه و تمدن بررسی می گردد. نمی توان ادعا کرد نظام های اجتماعی مورد نیاز تمدن مستقیما و به طور کامل در فقه فعلی موجود است، اما وجود چهارچوب های اصیل و ساختاری تمدن در فقه موجود، قابل انکار نیست.

استاد

• عباسعلی مشکانی

  همکار آموزشی گروه فقه مضاف دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

دانش آموخته