چکیده

ﭘﯿﺶ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﯿﺎﺳﯽ از ﻣﻨﻈﺮ ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ اﻟﮕﻮی ﺗﺤﻠﯿـﻞ را ﻃﺮاﺣـﯽ ﮐﻨـﯿﻢ. ﺑـﺮ اﯾـﻦ اﺳﺎس ﺳﻪ ﺷﺎﺧﺼﻪ ﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﯿﺎﺳﯽ – ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، ﻋﺎﻃﻔﯽ و ارزﺷﯽ – را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﺮدهاﯾﻢ، ﺳﭙﺲ اﯾـﻦ ﺳـﻪ ﺷﺎﺧﺼﻪ را ﺑﺮای دو ﮔﺮوه ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﯾﺎن و ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪاﯾﻢ. آنﮔﺎه ﻣﺘﻌﻠﻖ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺳﯿﺎﺳـﯽ را ﮐﻠﯿـﺖ ﻧﻈﺎمﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ داﻧﺴﺘﻪاﯾـﻢ. ﺑﻌـﺪ اﺑﻌـﺎد ﻣﺜﺒـﺖ و ﻣﻨﻔـﯽ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﺮ ﻣﻮرد را از ﻫﻢ ﺟﺪا ﮐﺮدهاﯾﻢ. ﺗﺮﮐﯿﺐ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﻟﮕﻮی ﺗﺤﻠﯿﻞ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﺑﻌﺪ از اﺳﺘﺨﺮاج آﯾﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ، در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﯿﺎﺳﯽ از ﻣﻨﻈﺮ ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﯽ ﺷـﺪه اﺳـﺖ: اﺑﺘﺪا اﻟﮕﻮی ﻣﻄﻠﻮب و ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب از ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪهاﻧﺪ. در اﯾﻦ زﻣﯿﻨـﻪ ﻣﻄﻠﻮﺑﯿـﺖ ﺣﮑﻮﻣـﺖ ﺑـﺎ ﺷـﺮاﯾﻂ ﺧﺎص ﻣﺴﺘﺨﺮج از آﯾﺎت و ﻓﺴﺎدآوری ﻃﺒﯿﻌﯽ آن ﺑﺮ اﺳﺎس آﯾﺎت ﻣﺘﻌﺪد ﻣﻮرد ﺑﺤـﺚ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ. در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻄﻠﻮب و ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﯾﺎن ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪه اﺳـﺖ. ﻧـﺮم ﺧـﻮﯾﯽ، ﻣﺤﺒـﺖ ورزی، ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻪ داﻧﺎﯾﺎن، ﻣﺸﻮرتﭘﺬﯾﺮی و ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی ﺑـﻪ ﭘﯿﻤـ ﺎنﻫـﺎ از ﺟﻤﻠـﻪ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻣﻄﻠـﻮب و ﺗﻨﺪﺧﻮﯾﯽ، ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﺎن، ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻣﺮدم، ﺗﻮﻗﻊ ﭘﺮﺳﺘﺶ از آﻧﺎن، اﻧﺤﺼﺎرﮔﺮاﯾﯽ و ﻧﻘﺾ ﭘﯿﻤـﺎن از ﺟﻤﻠـﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ. در ﻣﺮﺣﻪ ﺳﻮم ﺑﺮ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻣﻄﻠـﻮب و ﻧـﺎﻣﻄﻠﻮب ﻓﺮﻣـﺎﻧﺒﺮان ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. وﻻﯾﺖ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ، اﻃﺎﻋﺖ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﮐﺘﺎب و ﺳـﻨﺖ و ﻣﺸـﺎرﮐﺖ آﮔﺎﻫﺎﻧـﮥ ﻫﻤﮕـﺎﻧﯽ از ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻄﻠﻮب و اﻃﺎﻋﺖ ﺣﻘﯿﺮاﻧﻪ، اﻃﺎﻋﺖ از ﮐﺎﻓﺮان، ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن، دروﻏﮕﻮﯾﺎن، اﻫـﻞ ﻗﺴـﻢ، ﻃﺎﻏﯿﺎن و رﻫﺒﺮان ﻗﻮمﻫﺎ و ﻃﺎﯾﻔﻪﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ.

فایل مقاله :

• قرآن-و-فرهنگ-سیاسی-مطلوب-و-نامطلوب.pdf

استاد

• محمود شفیعی

  عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه مفید