چکیده

چکیده از قرن‌ها پیش، اندیشمندان و حکمای مسلمان با الهام از آیات نورانی قرآن کریم و با براهین متقن عقلی به اثبات سریان‌داشتن علم و آگاهی در میان اشیای مادی پرداخته بودند. دانشمندان علوم تجربی به امکان وجود نوعی شعور و آگاهی در برخی مواد و اشیای ظاهراً بی‌جان اشاره داشته‌اند. گستردگی «علم» در سراسر هستی حتی در ذرات مادی، فیزیک را نیز در این بحث سهیم می‌کند. در نظریة کوانتوم، بعضی پدیده‌ها از جمله آزمایش انتخاب تأخیری ذرات مطرح می‌شود و چنین می‌نماید که ذرات از موقعیت پیرامون خود آگاهی دارند و رفتار مناسب با آن را انتخاب می‌کنند؛ همچنین، در بعضی از مدل‌های بدیل و رقیب نظریة رایج کوانتوم (مدل بوهم ـ دوبروی)، موج راهنما یا میدان اطلاعات مطرح است که این‌ها اشاره‌ای بر امکان شعورمندی ذرات فیزیکی دارند.

فایل مقاله :

• PS_Volume-3_Issue-6_Pages-37-46.pdf

استاد

• حبیب الله رزمی

  استاد گروه فیزیک دانشگاه قم و همکار آموزشی گروه فلسفه های مضاف دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام