اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
روابط نسلی در سینمای جنگ ایران (با تأکید بر سینمای حاتمی کیا)
1387,علمی پژوهشی
چکیده
این مقاله با مشارکت تقی آزاد ارمکی نوشته شده است. بررسی روایت‌‌های سینمایی از تجربه‌های نسلی مشترک در خصوص جنگ هشت سالة ایران، موضوع مقالة حاضر است. در این مقاله تلاش شده تا با اتخاذ رویکردی ساختارگرایانه بتوان به بررسی چگونگی بازنمایی دوگانگی‌های مربوط به روابط نسلی (اعم از: روابط درون‌نسلی و روابط بین نسلی) پرداخت که در آثار سینمای جنگ حاتمی‌کیا بازنمایی شده است از جمله: عقیده‌گرایی/عمل‌گرایی، وظیفه محوری/نتیجه‌محوری، عشق‌مداری/عقل‌مداری، درون‌گرایی/برون‌گرایی و گذشته‌گرایی/آینده‌گرایی. منطق پی‌گرفته‌شده برای تحلیل تقابل‌های استخراج‌شده، الگوهای کنشی پارسونز است. از میان آثار حاتمی‌کیا به بررسی پنج اثر وی پرداخته شد که هم متعلق به ژانر جنگ بوده‌اند و هم به موضوع «روابط نسلی» پرداخته‌اند: مهاجر (۱۳۶۸)، از کرخه تا راین (۱۳۷۱)، آژانس شیشه‌ای (۱۳۷۶)، موج مرده (۷۹/۱۳۷۸) و به نام پدر (۱۳۸۴). مؤلف در سیر بازنمایی روابط نسلی، از مهاجر تا به نام پدر، از سویة ابتدایی تقابل‌های مذکور به سویة دوم مایل شده است. این امر می‌تواند شاهدی بر شکل‌گیری ساحت اجتماعی مستقلی باشد که پس از جنگ به تدریج ایجاد شد و مؤلف نیز تحت تأثیر آن، در خوانش مرجح خویش به سویة دوم تمایل یافته است.