چکیده

چگونگی حضور زن در جامعه و نقش‌آفرینی اجتماعی وی را باید به عنوان یک مسئله و بلکه چالش جدی در پیش روی انقلاب اسلامی دانست که هم می‌خواهد زن را در فضای اسلامی خود حفظ کند و هم نقش مستقیم اجتماعی برای او قائل شود. شهید مطهری در مباحث خود برای رسیدن به چنین الگویی، پیشنهاد داده است‌ که ابعاد زنانه و انسانی زن به گونه¬ای توأمان در نظر گرفته شود؛ به طوری که زن، وظایف اجتماعی خود را (که از این لحاظ با مردان تفاوتی ندارد) در مداری متناسب با زنانگی خویش انجام دهد؛ اما به همین بیان کلی بسنده کرده‌ است. در مقاله حاضر تلاش شده با ارتقای نظری دیدگاه شهید مطهری (توجه به دو مؤلفه انسانیت و زنانگی زن)،‌ این الگو درباره اقدامات حضرت زینب(س) در بازه زمانی وقایع کربلا ارائه شود. در این راستا، با مروری بر گزارشات معتبری که از حضور و اقدامات ایشان در این بازه زمانی در دست بود، نمونه‌هایی از این «نقش‌آفرینی اجتماعی در مدار متفاوت» مطرح شد: در شب عاشورا، چگونه توصیه‌های امام حسین(ع) برای آماده‌سازی حضرت زینب(س) قابل تطبیق بر همین دو بعد است؛ در روز عاشورا، تبیینی از اینکه چرا ایشان به دفاع از امام حسین(ع) نپرداخت و چگونه مسئولیت تبلیغ دین بر دوش ایشان قرار گرفت؛ در فردای عاشورا، چگونه ایشان از طریقِ به گریه انداختن دشمن، عملاً پیروزی حقیقی امام حسین(ع) را در همان صحنه کربلا اثبات کرد

استاد

• حسین سوزنچی

  استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام مدیر گروه خانواده دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام