اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
تطورات فقه حکومتى در دوران مشروطیت از منظر جامعه شناسى علم
1394,علمی تخصصی
چکیده
فقه حکومتی، یکی از مراحل تکاملی فقه اسلامی است که دغدغه دارد تا مسائل حوزه حاکمیت اسلامی را تبیین کند. واکاوی این مساله که در عصر مشروطیت، فقه با موضوعیت حکومت اسلامی و سیاست دینی، چگونه با موضوعات روز مبتلا به اجتماعی برخورد کرده است و چرا فقه اسلامی با تمام قوت‌هایی که برای استنباط مباحث اجتماعی و سیاسی دارد، ورود و تاثیر لازم و کافی را نداشته، بحثی پر دامنه است که باید ابعاد مختلف آن را بررسی کرد و از زوایای جامعه شناسی علم و جامعه شناسی معرفت به تبیین و توضیح آن پرداخت.هدف از این پژوهش تبینی و توصیفی، جامعه شناسی تطورات فقه حکومتی در دوران مشروطیت است که به صورت کتابخانه‌ای گردآوری شده است.این پژوهش ما را به این نتایج می‌رساند که فقه حکومتی، اگرچه بر اساس ساختار اجتهادی بنا نهاده شده، اما این گونه نیست که شرایط اجتماعی و سیاسی بر آن تاثیرگذار نباشد، بلکه عواملی همچون ضرورت‌های برخاسته "از مواجهه هوشمندانه مسلمین با مدرنیته" "بسط‌اندبشه‌های اجتماعی فقیهان" "رغبت فقیهان اصولی فلسفه خوانده به گذر از فقه مساله محور به فقه جامعه محور در قالب نظامنامه اجتماعی " "و ضرورت مقابله استراتژیک با استعمار" که به رشد فقه حکومتی کمکی شایان کرده است.