اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
ایدئولوژی تکفیر؛ سرشت و راهبرد مواجهه با آن
1396,علمی پژوهشی
چکیده
ایده «نظم جدید اسلامی» از سوی گروههای رادیکال سلفی، مهمترین چالش کنونی جهان اسلام و نیز دولتهای مدرن است که آن را در سنت تاریخی جهاد دوباره کشف کردهاند. هدف اصلی این گروهها، جایگزین کردن «خلافت اسلامی» بهجای دولتهای سکولارِ مبتنی بر نظم و پیمان وِستفالی است. این ایده که در نسل کنونی سلفیها هواخواهان بسیاری دارد، پدیده جدیدی است که زبان آن سنتی، ولی ماده و محتوای آن کاملاً جدید است. گذشته از اینکه جریان سلفیه تکفیری به دنبال تهذیب فرهنگی دارالاسلام و نیز ضدیت با هرگونه آمیختگی و ادغام با مظاهر مدرنیته و پلورالیزم فرهنگی است، روشی در اقامه جهاد و تسلیم کردن مناطق مسلماننشین دنبال کرده است که اغلب پیشینهای در سنت و سیره نبی گرامی اسلام(ص) ندارد. اگر در قرن نوزدهم میلادی جهاد الگویی برای بسیج مردم بر ضد استعمار خارجی به شمار میرفت، امروزه الگوی جهاد، نه ابزاری برای دفاع، بلکه وسیلهای برای تحقق نظمی جدید مبتنی بر خلافت است. تحقق چنین نظمی دشوار و نیازمند جانفشانی مجاهدانی است که در این راه به جهاد میپردازند. مهم آن است که این آرزو، اندیشه مسلمانان را تغییر دهد و آنان را در ساقط کردن دولتهای ملی در خانه قانع کند و برای استقرار نظمی اسلامی در سراسر جهان مهیا سازد. ازاینرو، مهمترین پرسش مطرح آن است که: سلفیه تکفیری چگونه دست به تغییر ماده و محتوای الگوی جهاد زده و بدینترتیب، خود را از دستگاههای فقه اهل سنت متمایز ساخته است؟ به همین دلیل در این مقاله کوشیدهایم برخی از این دگرگونیها را شناسایی کنیم و در نهایت به مهمترین راهبردهای مواجهه با آن بپردازیم.
فایل مقاله :
استاد
عبدالوهاب فراتی
عضو هیات علمی و دانشیار گروه علوم سیاسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی