چکیده

پژوهشی در زمینه روند سه گفتمان سیاسی در ایران اعم از گفتمان مارکسیستی، ملی‌گرا و اسلامی از سال ۱۳۵۶ تا سال ۱۳۸۸ شمسی است. در این نوشتار به تجزیه و تحلیل این سه گفتمان اصلی در ایران و دیدگاه‌های متفاوت ارایه شده در مورد آن‌ها پرداخته شده و گرایش‌های متنوع ایجاد شده از این سه گفتمان در ادوار مختلف انقلاب اسلامی، مورد شرح و بررسی قرار گرفته است. نویسنده نخست به ایده‌های تأثیرگذار بر گفتمان‌های سیاسی نام برده شده اشاره نموده و مبانی فکری و فلسفی طرفداران هر یک از آن‌ها را بیان نموده است. آن گاه به گرایشات سکولاریستی و انواع گرایشات چپ‌گرا و نیز راست‌گرای سنتی در نظام جمهوری اسلامی ایران اشاره شده و روند شکل‌گیری و یا انزوای سیاسی برخی از آن‌ها، مورد بحث و بررسی تاریخی قرار گرفته است. در ادامه به جبهه‌بندی احزاب و جرایانات سیاسی از بعد از انقلاب و در چندین فاز اشاره نموده و ظهور برخی از جریات روشنفکر و اصلاح‌طلب و نیز جریانات اصول‌گرا را در این ادوار، مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.

دانش آموخته

• محمود علی پورگرجی