چکیده

بررسی وضعیت مطلوب آزادی سیاسی در جمهوری اسلامی ایران با استفاد از روش چشم‌انداز (یکی از روش‌های پژوهشی) در دو سطح اکتشافی و هنجاری و هم‌چنین، بررسی کاربرد این روش پژوهشی در آزادی سیاسی و ارایه الگویی روشمند برای چشم‌انداز آزادی سیاسی است. چشم‌انداز، روشی هنجاری در آینده‌پژوهی است که از یک موقعیت مطلوب در آینده شروع شده و به زمان حال می‌رسد و چگونگی تحقق آن موقعیت در آینده را بررسی می‌کند. در این روش، آینده جایی نیست که به آن‌جا می‌رسیم؛ بلکه جایی است که آن‌را به‌وجود می‌آوریم. از دیدگاه نویسنده، این چشم‌انداز با توجه به وضعیت موجود مطرح می‌شود؛ در غیر این صورت، چشم‌انداز به ناکجاآباد منتهی می‌گردد. الگوی منتخب چشم‌انداز در پژوهش حاضر، ترکیبی از روش‌های مارتالیزلی و لیندامن است که در چهار مرحله انجام می گیرد: مرحله تعیین ارزش‌ها که شامل ارزش‌های اساسی و اهداف بنیادین می‌شود؛ مرحله پویش منابع و پیمایش محیطی که ما را به ارزش‌های اساسی و نیز شاخص‌های مطلوب هدایت می‌کند؛ مرحله آینده تصویر‌شده از چشم‌انداز که شامل دو مولفه بی‌هگ‌ها و توصیف شفاف می‌شود. بی‌هگ‌ها، اهداف ده تا سی ساله نظام سیاسی را نشان می‌دهد و توصیف شفاف، جایی است که نظام سیاسی با اهداف متهورانه بی‌هگ‌ها به آن خواهد رسید. در مرحله چهارم نیز، به چالش‌ها و راهکارها برای رسیدن به وضع مطلوب ، پرداخته می‌شود.

دانش آموخته

• محمود علی پورگرجی