چکیده

کتاب حکمت اشراق؛ گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب الدین سهروردی به همت سید یدالله یزدان پناه و با تحقیق و نگارش مهدی علی پور از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی منتشر شد. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، سی و پنجمین کار مشترک خود را با انتشار کتاب حکمت اشراق؛ گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب الدین سهروردی در دو جلد به جامعه علمی کشور عرضه کردند. این کتاب بنیادی در تبیین نظام فلسفی شیخ اشراق است که جلد اول آن به وسیله گروه فلسفه علوم انسانی و جلد دومش به وسیله گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تدوین شده است. این کتاب را در سه بخش و چهار فصل تدوین کرده اند؛ بخش نخست: «کلیاتی در باب حکمت اشراق»، بخش دوم:« منطق اشراقی» و بخش سوم: «حکمت بحثی و متافیزیک اشراقی» را شامل می شود. بخش سوم شامل نه فصل «معقولات ثانیه»، «اصالت وجود یا ماهیت»، «تشکیک»، «تشخص»، «نظام نوری»، «علم اشراقی»، «طبیعیات اشراقی»، «مقولات» و «معاد» می شود. «تأثیرات مثبت شیخ اشراق بر فلسفه اسلامی» عنوان بخش چهارم و پایانی کتاب است. لازم به ذکر است از پنجمین فصل بخش سوم با عنوان «نظام نوری»، مطالب جلد دوم کتاب شروع می شود. خامه های اولیه این نوشته، درس های استاد ارجمند، جناب حجت الاسلام یزدان پناه است. مهدی علی پور، با همکاری برخی از محققان و زیر نظر خود استاد، بر اساس آن درس ها و با پیاده کردن آنها به تحقیق و نگارش مبانی سهروردی پرداخته و دستگاه فلسفی او را تنظیم و تدوین کرده است. جلد نخست این پژوهش، به خاستگاه پیدایش اشراق، تحلیل کلی از سیر تاریخی این مکتب فلسفی و نیز دیدگاه های کلی دیگر سهروردی، که در نظام اشراقی مطرح نمی شود، مانند اصالت وجود و ماهیت، تشکیک در ماهیات، تشخص، معقولات ثانیه، طبیعیات و ... می پردازد. جلد دوم نیز که کل مباحث نظام نوری و علم اشراقی را فرا می گیرد. این تحقیق، کل دستگاه اشراقی به صورت مفصل و جزء به جزء گزارش و تحلیل شده و در موارد بسیاری، افزون بر واکاوی مبانی سهروردی، مورد نقد و سنجش نیز قرار گرفته است. و غیر از کتاب حکمت اشراق، مطارحات، تلویحات، مقاومات و ... نیز در نظر گرفته شده است. در همه موارد، پس از گزارش، تحلیل و تبیین دیدگاه سهروردی، متون اصلی خود او نیز آورده و ترجمه شده است. در آغاز جلد نخست، تحلیل تاریخی از سیر پیدایش و خاستگاه های حکمت اشراق و نیز شخصیت علمی و رفتاری سهروردی و زمینه های فکری وی آمده است.

استاد

• سید یدالله یزدان پناه

  استاد سطح عالی حوزه علمیه / عضو مجمع عالی حکمت و مدیریت گروه عرفان مجمع عالی حکمت اسلامی

• حبیب الله بابایی

  عضو هیات علمی گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی / رئیس میز مسائل اجتماعی و سیاسی ایران قطب های فکری فرهنگی دفتر تبلیغات