چکیده

کتاب «بررسی فلسفی، فرهنگی و اجتماعی تولید و تکوین علوم انسانی‎اسلامی» درس‎گفتارهای دوره‎ی فلسفه‎ی علوم انسانی عبدالحسین خسروپناه و حمید پارسانیا است که مهدی عاشوری این درس‏گفتارها را به شکل کتاب به رشته تحریر در آورده است و در اختیار علاقه‏مندان این مباحث قرار داده است. در این کتاب می‎خوانیم؛ هر چند سابقه بحث از علم دینی در میان متفکران اسلامی و مسیحی اندک نیست و از اهداف انقلاب اسلامی بوده و از آغاز انقلاب، تلاش‎های مختلفی در این راستا صورت گرفته است. با این حال باید اعتراف کرد که هنوز در آغاز راه هستیم. زیرا هنوز پرسش جدی ما این است که چه باید کرد و تحول علوم انسانی چه‎گونه ایجاد می‎شود؟ البته در این چند دهه نگرش‎ها و راه‎کارهای ارائه شده برای تحول نیز تحول و پیشرفت‎های بسیار داشته است و آرا و نظرات چون در ابتدای کار ایده‎هایی خام نیست، اما این امر پیچیدگی‎هایی دارد و نیازمند توجه به ابعاد مختلف فلسفی، منطقی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. با این حال یکی از آسیب‎هایی که برخی پاسخ‎ها به پرسش‎های فوق دچار آن هستند نگرش غیر‎رئالیستی به علم و تبیین نسبی‎گرایانه از علم دینی است. در مبحث علم دینی دو مساله اساسی وجود دارد: اول امکان یا عدم امکان علم دینی و دوم راه‎کارهای تحقق علم دینی. با توجه به این‎که تحول در علوم انسانی و تولید علوم انسانی‎اسلامی، نیز فعالیتی انسانی است و الگوها در جهت‎دهی و حرکت آن مهم هستند، در تدوین و هدایت فرایندی این تحول پرهیز از نسبی‌گرایی و پای‎بندی به رئالیسم علمی یکی از اصلی‎ترین وظایف ماست. رکن دیگر زمینه‎سازی برای چنین تحولی، تربیت نیروی انسانی متخصص و معتقد به چنین حرکتی است. کتاب حاضر در سه فصل جداگانه «تبیین مدل‎های علم دینی»، «فلسفه، فرهنگ و تکوین علوم انسانی» و «تولید علوم انسانی‎اسلامی و جهاد علمی» تدوین شده است که در هر فصل به توضیح مطالب آن پرداخته شده است.

استاد

• حمید پارسانیا

  استاد حوزه و دانشگاه / عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی