چکیده

فهم سازمان به عنوان موضوع دانش مدیریت، اساس هر فهم و شناختی در این رشته علمی است. بر همین این اساس کسب معرفت نسبت به سازمان مقدم بر هر شناخت دیگری در حوزه مدیریت خواهد بود. بسیاری از نظریه پردازان سازمان و مدیریت با بهره گیری از روش های متفاوت به توصیف، تبیین این پدیده اجتماعی و در نهایت ارائه تجویز برای مواجهه با آن پرداخته اند. استعاره از جمله مهم ترین روش های شناخت سازمان است که این نظریه پردازان خواسته یا ناخواسته برای فهم و تفهیم سازمان مورد استفاده قرار داده اند. پرداختن به این موضوع که آیا سازمان، هستی و حقیقت دارد و به طور کلی پرسش در حوزه وجود پدیده ها، امری خطیر است که تا کنون از آن غفلت شده است. ظلمت این غفلت علاوه بر مدیریت، بر سایر حوزه های نظری علوم انسانی و حتی علوم تجربی نیز احاطه دارد، والبته آسیب های این غفلت در حوزه علوم انسانی و به طریق اولی مدیریت که متعلَّق آن انسان است، به مراتب بیشتر و سهمگین تر خواهد بود. استعاره باداشتن ویژگیهای منحصر به فرد، ابزاری کارآمد در فهم پدیده های پیچیده علوم مختلف تلقی می گردد. در دنیای مدیریت نیز برخی علمای سازمان تلاش کرده اند تا با بهره گیری از استعاره های مختلف، سازمان را فهمیده و تبیین کنند. این کتاب با فرارفتن از مقولات مدیریتی رایج از استعاره های ریشه ای بحث می کند که از منظری هستی شناسانه به طرح پرسش از هستی و حقیقت سازمان می پردازد. در حقیقت بر خلاف بسیاری از استعاره های سازمانی دیگر، استعاره راه، ریشه در کلام خداوند در قرآن داشته، استعاره های کلیدی در تبیین بسیاری از آموزه های فلسفه و عرفان اسلامی تلقی گردیده و از اعتبار بالایی در تقریرات هستی شناسانه پدیده ها برخوردار است. در این کتاب، نویسنده به نقد نظریه پردازی متداول در حوزه علوم انسانی و مدیریت پرداخته و در ادامه با تبیین استعاره راه و گذر از آن به طرح پرسش در حوزه حقیقت سازمانی می پردازد. بر همین اساس، نگارنده بنا به مقتضای بحث به تبیین اجمالی معرفت شناسی و روش شناسی مطالعه سازمان از نگاه متفکران غربی به ویژه نظریه پردازان سازمان و مدیریت پرداخته و به طور متناظر نظریه های متفکران اسلامی را در خصوص فهم و روش مطرح می کند. کتاب در پنج فصل به ترتیب در مورد: نسبت روش شناسی و هستی شناسی؛ شناخت استعاری؛ پرسش از هستی سازمان؛ استعاره راه؛ و نتایج و پیامدهای استعاره راه در حوزه مطالعات سازمانی؛ به بحث و بررسی پرداخته است.

استاد

• سید محمد حسین هاشمیان

  دانشیار و مدیر گروه مدیریت راهبردی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام