چکیده

پیشگفتار بحث اتحاد عاقل و معقول از مباحث نفیس و ارزشمند حکمت متعالیه است. مسئله اتحاد عاقل و معقول یکی از پیچیده ترین مباحث فلسفی است. در این کتاب پس از اینکه تعریفی کوتاه از معلوم بالذات و معلوم بالعرض، نظرات مخالفان و موافقان را ذکر کرده و در آخر نظر صدرالمتالهین را بیان می کند. اتحاد عاقل و معقول را در آغاز به فرفوریوس شاگرد افلوطين نسبت داده اند. در میان فلاسفه مسلمان ابن سینا از جمله کسانی است که این قاعده را از جمله پیچیده ترین مباحث فلسفی دانسته است. برهانی که ملاصدرا برای اثبات این قاعده می آورد معروف به تضایف است و بعد از او حاجی سبزواری به این نظریه پرداخته است و شش برهان در اثبات آن نقل کرده است. اتحاد عاقل و معقول یکی از مباحث مهم فلسفه اسلامی در باب علم و ادراکات می باشد، در فلسفه ادراک کلیات، تعقل معلومات کلی، معقول نامیده می شود؛ اما مسئله اتحاد عاقل و معقول، تنها اختصاص به معلومات كلی ندارد، بلکه طرفداران این نظریه در مورد مطلق معلومات (اعم از علوم حسی و خیالی و عقلی) به اتحاد آن ها با نفس قائل اند. اتحاد در لغت به معنای یکی شدن است اما مقصود از اتحاد در این مسئله نوع خاصی از یکی شدن می باشد. شناخت معنای اتحاد، کلید دریافت نظریه اتحاد عاقل و معقول است. اتحاد عاقل با معقول از نوع اتحاد جوهر با عرض نیست بلکه نوع خاصی از اتحاد است که از آن به اتحاد اندکاکی تعبیر می شود. از نظر قائلين به اتحاد عاقل و معقول، مقصود از اتحاد فراتر از اتحاد عرض یا موضوع خود است.

دانش آموخته

• مهری چنگی آشتیانی

  معاون آموزشی و پژوهشی دانشکده شریعتی بمدت هفت سال معاون پژوهش و فناوری دانشکده فنی و حرفه ای دختران دکتر شریعتی